Wij Nederlanders drinken ontzettend veel koffie. Dat resulteert in een enorme hoeveelheid koffiedik. Brancheorganisatie Koffie & Thee Nederland heeft berekend dat we in ons land jaarlijks circa 300 miljoen kilo koffiedik produceren. Het grootste deel daarvan wordt weggegooid. Eeuwig zonde want er zijn meer dan genoeg mogelijkheden om meer te doen met deze organische reststroom. In deze blog zetten wij zeven initiatieven op een rij die hun best doen om koffiedik op verschillende manieren te verwaarden.

1. Coffee Based

Coffee Based verwerkt koffiedik tot een 100% natuurlijke grondstof die vervolgens wordt gebruikt bij de productie van diverse biobased producten, waaronder notitieboeken, plantenpotten, koffiekopjes en koffiemachines.

Om aan de benodigde koffiedik te komen, heeft Coffee Based in samenwerking met koffieleverancier MAAS en afvalverwerker SUEZ de Koffie Recycle Service (KRS) in het leven geroepen. In heel Nederland halen ze koffiedik op bij bedrijven en instellingen die minimaal 1.200 kopjes per week drinken. Voor het ophalen betalen deze organisaties iets meer dan bij een gewone afvalverwerker maar daar staat tegenover dat zij de helft van het betaalde bedrag weer terugkrijgen in de vorm van een tegoed, waarmee ze biobased producten kunnen aanschaffen.

Meer informatie: www.coffeebased.nl.

2. Rotterzwam

Zeven jaar geleden richtte financieel dienstverlener Siemen Cox Rotterzwam op, een stadskwekerij voor oesterzwammen, die groeien op koffiedik. Het duurde even voordat Cox de juiste mis van grondstoffen en omstandigheden had gevonden maar inmiddels kweekt Rotterzwam circa 350 kilo per maand. Daarvoor is circa 5.500 kilo koffiedik nodig.

“De hoeveelheid koffiedik die we verwerken, lijkt misschien een druppel op een gloeiende plaat”, aldus Cox in een artikel in Trouw (juli 2020). “We willen met ons bedrijf echter vooral ook anderen inspireren. Vandaar dat we vanaf het allereerste begin onze kennis delen via mushroom-cultivation.com. We bloggen en geven online cursussen. Zo willen we mensen van over de hele wereld inspireren zelf aan de slag te gaan met het recyclen van koffiedik.” Op deze manier zijn al enkele tientallen lokale ondernemers opgeleid, uit o.a. Nederland, België, Frankrijk, Duitsland, Denemarken, Oostenrijk, Canada, Chili en Canada.

Meer informatie: www.rotterzwam.nl.

3. Unwaste

Zoals zij het zelf formuleren: Unwaste gelooft in een wereld waarin afval niet bestaat. Om die reden geven zij organische reststromen een tweede leven door er verzorgingsproducten van te maken. Ook koffiedik zetten ze in: ze maken vaste en vloeibare zeep van koffiedik en sinaasappelschillen. Daarnaast zijn ze druk bezig dispenserzepen te ontwikkelen voor bijvoorbeeld bedrijven, horeca en hotels.

Om met koffiedik zeep te kunnen maken, zijn allerlei hulpingrediënten nodig, uit de hele wereld. Niet zo duurzaam, vandaar dat Unwaste haar best doet om die zoveel mogelijk te vervangen door ingrediënten uit Nederlandse afvalstromen, of door Europese grondstoffen. Alle vaste zepen zijn sowieso vrij van palmolie en microplastics.

Meer informatie: www.unwaste.nl.

4. S.Café®

Met S.Café® springt het Tawainese textielbedrijf Singtex in op de toenemende vraag naar nieuwe, innovatieve en duurzame materialen in de mode-industrie. S.Café® is een draad die wordt gemaakt van koffiedik. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een speciale technologie. Volgens de website van S.Café® kenmerkt deze technologie zich door lage temperaturen, hoge druk en een energiebesparend proces.

Met als resultaat een draad met bijzondere eigenschappen, zoals een tot 200% snellere droogtijd in vergelijking met katoen. Daarnaast absorberen de microporiën van S. Café® koffiedik geurtjes en weerkaatsen ze UV-stralen. De koffiedraad kan worden gebruikt om allerlei producten mee te maken, waaronder (sport)kleding maar ook ondergoed en beddengoed.

Meer informatie: www.scafefabrics.com.

5. CaffeInk

CaffeInk kiest weer een heel andere insteek. Zij zetten koffiedik om in milieuvriendelijke inkt en plantaardige olie. Qua methode is er een belangrijk verschil met veel andere duurzame initiatieven die iets doen met koffiedik: deze verbranden over het algemeen de meeste koffiedik terwijl er nog waardevolle stoffen in zitten, zoals oliën en kleurstoffen. CaffeInk maakt daar juist gebruik van om er inkt van te maken.

Het mooie is dat ze daarmee tegelijkertijd een groen alternatief bieden voor het vervuilende carbon black pigment dat normaal in zwarte inkt zit: dit ontstaat bij de onvolledige verbranding van fossiele brandstoffen. CaffeInk maakt het mogelijk om dit pigment te vervangen door een inktpigment gemaakt van koffiedik. Aangezien koffiedik van nature al donker is, hoeft het niet onvolledig te worden verbrand om een zwarte kleur te krijgen. CaffeInk is daarmee het eerste bedrijf ter wereld die via deze unieke methode zwarte inkt maakt van koffiedik.

CaffeInk bevindt zich nog in de opbouwfase. Ze hebben Bodec ingeschakeld om hen te helpen met het optimaliseren van het ontwikkelingsproces, zodat zij kunnen komen tot de gewenste opschaling. Het doel is om uiteindelijk ook een eigen bioraffinaderij op te zetten.

Meer informatie: www.voordewereldvanmorgen.nl/leden/caffeink.

6. OVDesigns

OVDesigns sluit met hun concept mooi aan op wat CaffeInk doet. Ook zij verbranden de koffiedik niet maar verwerken het tot biobased plastic. Dit helpt de hoeveelheid olie die gebruikt wordt in de plastic branche te reduceren. Van het plastic kunnen vervolgens producten als stoelen en dienbladen gemaakt worden.

Er zijn zelfs twee varianten die volledig biologisch afbreekbaar zijn. Als je de producten gewoon droog bewaart, kun je ze jarenlang gebruiken. Als het plastic echter eenmaal in de natuur terechtkomt, vergaat het gewoon. Daarmee zijn deze varianten ideaal voor bijvoorbeeld wegwerpproducten.

Meer informatie: www.ovdesigns.nl.

7. Pectcof

De innovatieve start-up Pectcof heeft een nieuwe technologie ontwikkeld die het mogelijk maakt waardevolle producten, specifiek pectine, uit koffiepulp te halen. Ze timmeren hard aan de weg om hun hoofdproduct, Dutch Gum, binnen afzienbare termijn op de markt te brengen. Bodec biedt in verschillende fases een helpende hand.

Dutch gum bestaat uit een pectine en een eiwit fractie, het is zeer geschikt als emulgator en stabilisator voor voedingsmiddelen. In de toekomst wil Pectcof ook andere reststromen uit de koffiepulp verwaarden. Daarbij kun je denken aan antioxidanten, kleurstoffen, fruitsuikers en waterbindende vezels.

Meer informatie: www.pectcof.com.